روجا ایگناتوا (Ruja Ignatova)، ملکه ارزهای دیجیتال یا کلاهبرداری حرفه‌ای

روجا ایگناتوا، تنها زنی است که در فهرست ۱۰ فراری تحت‌تعقیب FBI قرار دارد. مغز متفکر پرونده کلاه‌برداری بزرگ وان‌کوین که با نام «ملکه ارزهای دیجیتال» نیز شناخته می‌شود، بزرگ‌ترین و موفق‌ترین کلاه‌برداری در قرن معاصر را به نام خود ثبت کرده؛ به‌گونه‌ای که حالا ۱۰۰هزار دلار پاداش برای معرفی او به FBI تعیین شده است.

براساس گزارش‌های اخیر‌، مقام‌های بلندپایه دولتی در امارات متحده عربی و بلغارستان از روجا ایگناتوا بسیار حمایت کرده‌اند. این حمایت‌ها باعث شده است تا او همیشه یک قدم از پلیس جلوتر بماند و با ۴‌میلیارد دلار ثروتی که از مردم دزدیده، در ویلای مجللش زندگی کند.

در این مطلب، قصد داریم نگاهی به کلاه‌برداری بزرگ روجا ایگناتوا، ملکه ارزهای دیجیتال و وضعیت فعلی این پرونده جنجالی بیندازیم. پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

روجا ایگناتوا (Ruja Ignatova) کیست؟

روجا ایگناتوا فردی بسیار باهوش و در‌عین‌حال بسیار خطرناک است. این نویسنده‌ بلغاری‌آلمانی مدارک خود را از دانشگاه‌های آکسفورد و کنستانس (آلمان) دریافت کرده است. ایگناتوا به چند زبان تسلط دارد و در بسیاری از مجله‌های معتبر حوزه کسب‌وکار حضور یافته و در همایش روزنامه‌ی اکونومیست (The Economist) نیز سخنرانی کرده است.

او لقب ملکه‌ی ارزهای دیجیتال را برای خود انتخاب کرده بود و هنوز‌هم به همین نام شناخته می‌شود. علاوه‌‌بر لقب ملکه، روجا ایگناتوا معمولاً با لباس‌های زیبا و پر‌زرق‌و‌برق و جواهرات گران‌قیمتش تصویری شبیه به ملکه را از خود نشان می‌داد. در پادکست «ملکه‌ی گم‌شده ارزهای دیجیتال» که جیمی بارتلت (Jamie Bartlett) درباره روجا ایگناتوا ساخته بود، افرادی که با او و تشکیلاتش سروکار داشتند، نیز مدعی بودند که روجا همیشه «ظاهری شبیه به ملکه داشت». بااین‌حال این ظاهر فریبنده، تنها یک جنبه از روجا ایگناتواست.

بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال چیست؟

جنبه‌ی دیگر شخصیت ایگناتوا، خلاف‌کار نابغه‌ای است که باعث شده حالا در فهرست مجرمان تحت‌تعقیب سرویس‌های امنیتی پلیس اتحادیه اروپا (Europol) و اداره تحقیقات فدرال (FBI) قرار بگیرد. ارز دیجیتال وان‌کوین (OneCoin)، پروژه‌ای که وی راه‌اندازی کرد، یکی از کلاه‌برداری‌های بزرگ تاریخ بود که روجا ایگناتوا را به «ملکه کلاه‌برداران ارزهای دیجیتال» تبدیل کرد.

وان‌کوین؛ بزرگ‌ترین کلاه‌برداری قرن

وان‌کوین شرکتی در حوزه‌ی ارزهای دیجیتال است که روجا ایگناتوا و کارل سباستین گرین‌وود (Karl Sebastian Greenwood) آن را تأسیس کردند. این شرکت در سراسر جهان ازجمله هنگ‌کنگ و دبی شعبه دارد، البته دفتر مرکزی آن واقع در صوفیه است. ارز دیجیتال این شرکت با نام وان‌کوین نام‌گذاری شد؛ نامی که اتفاقاً برای این ارز بسیار مناسب است.

این شرکت با به‌کار‌گیری استراتژی بسیار پیچیده و مؤثری به نام بازاریابی چندسطحی (MLM) شبیه طرح‌های هرمی عمل می‌کرد؛ طرح‌هایی که در سراسر جهان اعضای بسیاری داشتند و توانستند میلیاردها دلار سرمایه جذب کنند. گمان می‌رود که مجموع دارایی‌های جذب‌شده وان‌کوین، بیش از ۱۵میلیارد دلار باشد؛ رقم بسیار بزرگی که وان‌کوین را به بزرگ‌ترین و موفق‌ترین کلاه‌برداری در تاریخ معاصر تبدیل کرده است.

وان‌کوین مثل خانواده بود!

آنچه باعث منحصربه‌فرد‌بودن داستان وان‌کوین شده، عقاید و رسوم این شرکت است که می‌توان آن‌ها را مشابه آیین فرقه‌های مذهبی دانست. شبکه‌ی وان‌لایف (OneLife) در این شرکت سعی می‌کرد که بین اعضای خود پیوند عاطفی قوی برقرار کند؛ تا جایی که هر‌زمان روجا ایگناتوا در میان اعضا حاضر می‌شد، از آنان می‌شنید که این گروه را مانند یک خانواده می‌دانند.

نکته دیگر اینکه آنان به افراد خارج از شبکه برچسب بدخواه (Haters) می‌زدند و سعی می‌کردند اعضای شبکه را از افراد خارج از تیم دور کنند. براساس شنیده‌ها، بسیاری از افرادی که جیمی بارتلت در پادکست بی‌بی‌سی با آنان مصاحبه کرد، گفته بودند که به وان‌کوین «ایمان» داشتند. معنای این حرف آن بود که آنان آن‌قدر وان‌کوین را عمیقاً باور داشتند که حاضر بودند خانه‌ها و زمین‌هایشان را برای سرمایه‌گذاری در آن حراج کنند.

علاوه‌براین، وان‌کوین وعده چیزی بیشتر از خانواده یا پیوند عاطفی یا هدف را می‌داد. روجا ایگناتوا که از فریب‌خوردن اعضا آگاه بود، از این موقعیت نهایت استفاده را برد. او داستانی طراحی کرد و وان‌کوین را برای افرادی که به سیستم بانکداری دسترسی ندارند، فرصتی تکرارنشدنی معرفی کرد تا از این طریق بتوانند با تغییراتی اساسی در دارایی‌ها یا بانکداری یا حتی جهان، با وضعیت موجود مقابله کنند.

دانستن این نکته ضروری است که افراد فریب‌خورده کسانی بودند که خدمات مالی را قبول نداشتند یا از استفاده از این خدمات محروم بودند. برخی از آنان کسانی بودند که در کشورهای در‌حال‌توسعه زندگی می‌کردند؛ جایی که در آن خدمات مالی مناسب و معتبری ارائه نمی‌شد. به‌بیان بهتر، روجا ایگناتوا کاملاً مخاطبانش را شناسایی کرده بود؛ علی‌الخصوص به ناامیدی آن‌ها پی برده و از همین ناامیدی و نابه‌سامانی وضعیت محل زندگی آنان سوء‌استفاده کرده بود.

پس از مدتی، اوضاع در وان‌کوین شک‌برانگیز شد. اعضا می‌دیدند که به جای وان‌کوین از بیت کوین برای خرید اقلام مختلف استفاده می‌شود. شرکت این مسئله را برای سرمایه‌گذاران این‌گونه توجیه کرد که امکان خرید‌و‌فروش وان‌کوین در دست اقدام است؛ اما به‌دلیل پاره‌ای از مشکلات به‌تعویق افتاده است؛ مسئله‌ای که در‌نهایت به ایجاد پلتفرم دیل‌شیکر (Dealshaker) منجر شد.

وان‌کوین، دیل‌شیکر را به‌عنوان صرافی بزرگی معرفی کرد؛ ولی در واقعیت چنین چیزی حقیقت نداشت. دیل‌شیکر مانند آمازون (Amazon) بازاری آنلاین بود؛ جایی مخصوص خرید کالا برای افرادی که وان‌کوین دارند. باوجوداین، در این وب‌سایت محصولی پیدا نمی‎‌شد و حتی اگر کسی چیزی پیدا می‌کرد، برای تکمیل خرید مجبور بود علاوه‌بر وان‌کوین، یورو نیز پرداخت کند.

بااین‌حال، ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. عاملی که ارزهای دیجیتال را متمایز می‌کند، امکان ذخیره‌سازی آن‌ها در شبکه بلاک چین است. فناوری‌ بلاک‌ چین همان چیزی است که به ما اطمینان می‌دهد قواعد ارزهای دیجیتال به درستی اِعمال شده است.

مدتی بعد مشخص شد که وان‌کوین هرگز از بلاک چین استفاده نکرده است. در‌واقع، آن‌ها از پایگاه داده‌های متمرکز و معمول استفاده می‌کردند که ساده بود و امکان تغییر آن در هر لحظه وجود داشت. به‌عبارت‌دیگر، صرافی که آن‌ها مدعی‌اش بودند، واقعی نبود، تراکنش‌ها واقعی نبودند، ارز دیجیتال آن‌ها واقعی نبود در عین حال بلاک چینی نیز در کار نبود و در یک کلام همه‌چیز کلاه‌برداری و ساختگی بود.

چه اتفاقی برای روجا ایگناتوا افتاد؟

روجا ایگناتوا قرار بود در سال ٢٠١٧ در رویدادی در پرتغال شرکت کند؛ اما در این رویداد حضور پیدا نکرد و دیگر هرگز در هیچ رویداد رسمی دیگری دیده نشد. از قرار معلوم، دلیل غیبت ایگناتوا در رویداد یادشده این بود که احتمال می‌داد مردی که با او در ارتباط بود، زیرنظر پلیس FBI باشد و می‌ترسید آن مرد او را با FBI مبادله کند.

از آن زمان، یوروپل اعلام کرده است که هرکس اطلاعاتی داشته باشد که به دستگیری ایگناتوا منجر شود، ۵هزار یورو پاداش می‌گیرد. بااین‌حال، برخی معتقدند این پاداش ارزشش را ندارد که افراد به‌خاطر آن امنیتشان را به‌خطر بیندازند؛ خصوصاً با‌توجه‌به منابع شخصی روجا ایگناتوا و این احتمال که او با جرایم سازمان‌یافته در اروپای‌شرقی ارتباط دارد.

درمقابل، FBI برای اطلاعاتی که به دستگیری ایگناتوا منجر شود، وعده‌ی پاداش ١٠٠‌هزار‌دلاری داده است. باوجوداین، هنوز هیچ اثری از ملکه ارزهای دیجیتال و محل دقیقش نیست؛ اما نظریه‌هایی درباره محل اختفای او مطرح شده است.

روجا ایگناتوا چقدر پول به‌جیب زد؟

شرکت ایگناتوا میلیاردها دلار پول جمع کرده بود. درباره مبلغی که نصیب او شد، آمار دقیقی وجود ندارد؛ ولی گمان می‌رود که روجا ایگناتوا حدوداً ۴ تا ۵میلیارد دلار به‌سرقت برده است.

روجا ایگناتوا کجاست؟

فرضیه‌هایی مبنی‌بر این موضوع به‌گوش می‌رسد که روجا ایگناتوا ممکن است در ویلای مجلل خود در دبی مخفی شده باشد. جیمی بارتلت این احتمال را در پادکست ویژه بی‌بی‌سی مطرح کرده است. برخی گزارش‌ها نیز از دیده‌شدن او در جنوب‌شرقی آسیا، به‌ویژه تایلند، خبر می‌دهند.

اسنادی که بی‌بی‌سی به‌دست آورده است، نشان می‌دهد که روجا ایگناتوا با شیخ‌فیصل بن‌سلطان القاسمی، یکی از اعضای خاندان سلطنتی القاسمی در امارات، برای آزاد‌کردن وجوهی همکاری می‌کرد که به ظن پول‌شویی مسدود شده بود. ظاهراً ایگناتوا ویلایی ۲۰‌میلیون‌دلاری در امارات خریده است؛ جایی که به نظر می‌رسد حدود ۵ سال در آن مخفی بوده است.

به‌گزارش بی‌بی‌سی، او با شیخ‌سعود بن‌فیصل القاسمی قراردادی میلیونی منعقد کرده است. در سال ۲۰۱۵، شیخ‌سعود چهار کیف پول سخت‌افزاری حاوی ۲۳۰هزار بیت‌کوین (به‌ارزش ۴۸.۵میلیون یورو آن زمان) را به روجا ایگناتوا داده است. در‌مقابل، روجا سه فقره چک از بانک مشرق به شیخ‌سعود داده است که مجموعاً حدود ۲۱۰میلیون درهم امارات (معادل ۵۰میلیون یورو) ارزش داشته است.

دراین‌میان، تکان‌دهنده‌ترین نکته این پرونده شواهدی است که نشان می‌دهد عناصری در داخل دولت بلغارستان به کلاه‌برداران وان‌کوین کمک می‌کردند تا یک قدم جلوتر از پلیس بین‌الملل باقی بمانند. این افشاگری‌های جدید احتمال افزایش کلاه‌برداری‌های مالی عظیم جهانی در عصر دیجیتال را نشان می‌دهد. در‌حقیقت، توانایی مالی بسیار زیاد کلاه‌برداران می‌تواند به‌راحتی مشارکت شخصیت‌های بسیار قدرتمند و پرنفوذ، از‌جمله مقام‌های دولتی فاسد را جلب کند.