آربیتراژ در ارز دیجیتال چیست؟ آموزش انواع استراتژی آربیتراژ گیری

آربیتراژ (Arbitrage) استراتژی کسب سود از بازار ارز دیجیتال است. انواع استراتژی آربیتراژ گیری و مدل قیمت گذاری در صرافی ها را آموزش می‌دهیم.

آربیتراژ (Arbitrage) در ارز دیجیتال به معنای کسب سود از تفاوت قیمت رمز ارزها در صرافی‌های مختلف است. در این مطلب، ضمن بررسی معنی و کاربرد آربیتراژ گیری در بازار کریپتو، به آموزش انواع مختلف، تئوری و مدل قیمت گذاری در این استراتژی می‌پردازیم.

معنی آربیتراژ چیست؟

آربیتراژ همیشه یکی از موضوعات جالب توجه بازارهای مالی سنتی بوده است. با این وجود، گویی هایپ پیرامون پتانسیل فرصت‌های این استراتژی در فضای رمز ارزها بیشتر است. شاید یکی از دلایل این امر، نوسان بالاتر بازار کریپتو نسبت به بازارهای مالی سنتی باشد. این یعنی قیمت رمز ارزها در یک بازه زمانی مشخص، تغییرات بیشتری دارد. از آنجایی که دارایی‌های دیجیتال به صورت 24 ساعته در طول روز معامله می‌شوند، فرصت‌های بیشتری برای یافتن تفاوت قیمت‌های سودآور برای تریدرهار آربیتراژ گر وجود دارد.

تمام چیزی که یک تریدرها به آن نیاز دارد، شناسایی تفاوت یک رمز ارز در دو صرافی یا بیشتر است. مثلا، فرض کنید قیمت بیت کوین در صرافی کوین بیس 45,000 دلار و در صرافی کراکن 45,200 دلار باشد. در این حالت، آربیتراژگرها به خرید بیت کوین در کوین بیس و فروش آن در کراکن اقدام کرده و 200 دلار (بدون در نظر گیری کارمزد) سود می‌کنند. این مثال، نمونه ساده‌ای از نحوه عملکرد استراتژی آربیتراژ است.

مدل قیمت گذاری در صرافی های ارز دیجیتال

شاید تا کنون با اختلاف قیمت رمز ارزها در پلتفرم‌های معاملاتی مواجه شده باشید. اما علت چیست؟ در این بخش، به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

صرافی‌های متمرکز

نکته اول اینکه قیمت گذاری در صرافی‌های متمرکز، به جدیدترین سفارش بید و اسک (خرید و فروش) در دفتر سفارش (Order Book) بستگی دارد. به عبارت دیگر، آخرین قیمتی که یک معامله‌گر در آن اقدام به خرید یا فروش یک رمز ارز در یک صرافی می‌کند، قیمت ریل‌تام و لحظه‌ای آن ارز در آن صرافی در نظر گرفته می‌شود.

مثلا، اگر سفارش خرید بیت کوین روی قیمت 60,000 دلار آخرین سفارش تطبیق‌داده‌شده (با یک سفارش فروش) در اوردر بوک یک صرافی باشد، این قیمت به آخرین و جدیدترین قیمت بیت کوین در صرافی مربوطه تبدیل می‌شود. به همین ترتیب، سفارش تطبیقی بعد از این اوردر، قیمت بعدی بیت کوین را تعیین خواهد کرد. بنابراین، قیمت در پلتفرم‌ها یک فرآیند پیوسته از قیمت‌های بازاری یک ارز دیجیتال بر اساس آخرین قیمت فروش است. دقت داشته باشید که قیمت به‌خاطر تفاوت میزان عرضه و تقاضا در صرافی‌ها نیز می‌تواند متفاوت باشد.

صرافی های غیر متمرکز

پلتفرم‌های غیر متمرکز معامله رمز ارزها از روش متمایزی برای قیمت گذاری ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند. این متد که به سیستم بازارساز خودکار (AMM) معروف است، برای همسو نگه داشتن قیمت‌ها با قیمت در دیگر صرافی‌های ارز دیجیتال، مستقیما به فعالیت تریدرهای آربیتراژ گر بستگی دارد.

صرافی‌های غیرمتمرکز به‌جای یک سیستم دفتر سفارش که در آن خریداران و فروشندگان برای معامله یک رمز ارز در قیمت و مقدار مشخص باهم تطبیق داده می‌شوند، به استخرهای نقدینگی یا همان لیکوییدیتی پول‌ها (Liquidty Pool) متکی هستند. در این حالت، برای هر جفت ارز دیجیتال باید یک استخر مجزا تشکیل شود. مثلا، اگر فردی مایل به معامله اتر با لینک است، باید به دنبال استخر ETH/LINK در صرافی مورد نظر باشد.

این استخرها نیز توسط مشارکت‌کنندگان داوطلبی که دارایی‌های رمز ارزی خود را با هدف تامین نقدینگی برای معامله دیگر کاربران و همچنین دریافت سهمی از کارمزدها به‌عنوان پاداش به صرافی واریز می‌کنند، ساخته می‌شوند. مزیت اصلی این سیستم این است که معامله‌گران برای پیدا شدن طرف دیگر معامله جهت خرید یا فروش دارایی در یک قیمت خاص، نیازی به منتظر ماندن ندارند و ترید در لحظه اجرا خواهد شد.

در اکثر صرافی‌های غیرمتمرکز محبوب، قیمت هر دوی ارزها در استخر توسط یک فرمول ریاضی مشخص می‌شود. این فرمول نسبت دارایی‌های داخل استخر را متعادل می‌سازد. این یعنی زمانی که یک تریدر به دنبال خرید از استخر ETH/LINK است، باید برای مثلا دریافت توکن اتر، رمز ارز لینک به این استخر واریز کند. در این صورت، نسبت این دو ارز دیجیتال تغییر می‌کند (توکن لینک بیشتر و اتر کمتر در استخر باقی می‌ماند). حالا برای بازیابی تعادل، پروتکل به صورت خودکار قیمت لینک را کاهش و قیمت اتر را افزایش می‌دهد. این امر تا زمان تعدیل قیمت‌ها، معامله‌گران را به خرید لینک ارزان‌تر و افزودن اتر به استخر ترغیب می‌کند.

انواع مدل آربیتراژ گیری در ارز دیجیتال

چندین راه برای کسب درآمد از طریق آربیتراژ گیری در بازار رمز ارزها وجود دارد. این استراتژی در منابع مختلف به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم شده و هر مدل نام متفاوتی هم دارد، اما معروف‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• آربیتراژ میان صرافی (Cross-Exchange Arbitrage): این روش پایه‌ای‌ترین مدل معامله آربیتراژ است که در آن تریدر با خرید رمز ارز در یک صرافی و فروش آن در صرافی دیگر، به کسب سود اقدام می‌کند.
• آربیتراژ فضایی (Spatial Arbitrage): این استراتژی نیز مدل دیگری از آربیتراژ میان صرافی است. تنها تفاوت میان این دو این است که صرافی‌ها در مناطق مختلفی مستقر شده‌اند. مثلا، شما می‌توانید با استفاده از روش اسپیشال از تفاوت عرضه و تقاضای بیت کوین در آمریکا و کره جنوبی کسب سود کنید.
• آربیتراژ مثلثی (Triangular Arbitrage): این رویکرد، فرآیندی از انتقال پول بین سه ارز دیجیتال یا بیشتر در یک صرافی واحد با هدف دریافت سود از تفاوت قیمت بین آن‌هاست. مثلا شما می‌توانید با ایجاد یک حلقه معاملاتی، ابتدا و انتهای آن را بیت کوین قرار دهید.
  برای نمونه، با تبدیل بیت کوین به اتریوم، اتریوم را با کاردانو و در نهایت دوباره کاردانو را با بیت کوین معامله کنید. در این مثال، شما سرمایه را بین 3 جفت ارزی BTC/ETH، سپس ETH/ADA و نهایتا ADA/BTC جابه‌جا کرده‌اید. حالا اگر تفاوت قیمتی بین هر کدام از این جفت‌های معاملاتی وجود داشته باشید، در نهایت بیت کوین بیشتری نسبت به ابتدای ترید به‌دست خواهید آورد. در اینجا، تمام تراکنش‌ها روی یک صرافی واحد انجام می‌شود و نیازی به واریز و برداشت آن در پلتفرم‌های مختلف نیست.
• آربیتراژ غیر متمرکز (Decentralized Arbitrage): این استراتژی، فرصتی را برای سودآوری در صرافی‌های غیرمتمرکز یا بازار سازهای خودکار مهیا می‌کند که با استفاده از برنامه‌های غیر متمرکز و خودکاری به نام قرارداد هوشمند، قیمت جفت‌های معاملاتی رمز ارزی را شناسایی می‌کند. اگر قیمت جفت‌های ارزی با قیمت اسپات‌شان در صرافی‌های متمرکز تفاوت فاحشی داشته باشد، تریدرهای آربیتراژگر می‌توانند با معامله در پلتفرم‌های متمرکز و غیرمتمرکز از این تفاوت قیمت کسب سود کنند.
• آربیتراژ آماری (Statistical Arbitrage): این روش تکنیک‌های اقتصادی، آماری و محاسباتی را با هدف آربیتراژ گیری از بازار ارز دیجیتال در مقایس بزرگ با یکدیگر ترکیب می‌کند. معامله‌گرانی که از این متد استفاده می‌کنند، غالبا برای انجام اینگونه معاملات و کسب سود حداکثری، به مدل‌های ریاضیاتی و ربات‌های ارز دیجیتال نیاز دارند. ربات تریدینگ یک نرم افزار خودکار است که معاملات را بر اساس استراتژی‌های از پیش‌تعریف‌شده اجرا می‌کند.

آربیتراژ مثلثی

چرا استراتژی آربیتراژ کم خطر است؟

احتمالا تا الان باید متوجه شده باشید که آربیتراژگرها برخلاف تریدرهای دیگر نیازی به پیش بینی آینده قیمت بیت کوین یا هر رمز ارز دیگری یا ورود به هر معامله‌ای که ممکن است ساعت‌ها و روزها به طول بینجامد، ندارند.

معامله‌گران می‌توانند با شناسایی فرصت‌ها و سرمایه گذاری روی آن‌ها، تصمیمات خود را به امید تولید سود ثابت بدون نیاز به تحلیل احساسات بازار یا حتی تکیه بر استراتژی‌های پیش‌بینی‌کننده، بگیرند. علاوه بر این، بسته به منابع در دسترس تریدرها، ورود و خروج از یک ترید مبتنی بر آربیتراژ طی چند ثانیه یا دقیقه امکان‌پذیر است. بنابراین، نتایج زیر قابل حصول است:

• ریسک آربیتراژ گیری به‌خاطر عدم الزام به پیش بینی و تحلیل آینده قیمت ارزهای دیجیتال، تا حدودی کمتر از استراتژی‌های معاملاتی دیگر است.
• تریدرهای آربیتراژگر تنها نیازمند اجرای تریدهایی هستند که نهایتا چند دقیقه طول می‌کشد، بنابراین مواجه با ریسک معاملاتی بسیار کاهش می‌یابد.

معایب آربیتراژ در بازار ارز دیجیتال

کم ریسک بودن به معنای عاری بودن معامله Arbitrage از خطر نیست و همانند تمام معاملات، معایبی هم برای این استراتژی وجود دارد.

ضرر

برای موفقیت در یک معامله آربیتراژ، سرمایه گذاران برای کسب سود از تفاوت قیمت ارزهای دیجیتال در صرافی‌های رمز ارزی، باید تریدها را سریعا را اجرا کنند. با توجه اینکه تریدهای کم می‌توانند سودهای کلانی به همراه داشته باشند، شما به‌عنوان یک تریدر باید مراقب باشید که با معامله‌تان، قیمت خرید را افزایش و قیمت فروش را کاهش ندهید.

حجم معاملات

صرافی‌های رمز ارزی همه مشابه یکدیگر کار کرده و قیمت‌ها بر اساس آخرین معامله صورت گرفته در آن پلتفرم تعیین می‌شوند. اما شایان ذکر است که تمام صرافی‌ها ساختار مشابهی ندارند. برخی از آن‌ها دارای حجم معامله بالا و برخی دیگر به اندازه کافی فعال نیستند. بنابراین، حجم می‌تواند تاثیر به‌سزایی روی لیکوییدیتی و قیمت‌های در دسترس در یک صرافی داشته باشد.

حجم پایین به این معناست که پلتفرم مورد نظر قادر به اجرای تریدهای بزرگ و ارائه سود مورد انتظار تریدرها نیست. همچنین این مورد می‌تواند به معنای «امکان اجرای ترید، اما در مدت زمان طولانی‌تر و عدم موفقیت در کسب سود از تفاوت قیمت‌ها» باشد.

کارمزد تراکنش‌ها

همانطور که گفتیم، در اکثر استراتژی های آربیتراژ گیری، نیازمند انتقال ارز دیجیتال از یک صرافی به صرافی دیگر هستید. بنابراین باید هزینه‌های این نقل و انتقالات را نیز مد نظر قرار دهید، که این مورد نیز در هر پلتفرم متفاوت است. با رشد بازار رمز ارزها، کارمزدها نیز دائما در حال تغییر هستند.

کلاهبرداری و هک

رمز ارزها قانون گذاری مشخصی ندارند، که یکی از موارد مهم پیش از سرمایه گذاری در این بازار است. در نتیجه این امر، اینگونه دارایی‌ها با ریسک هک و کلاهبرداری بیشتری همراه هستند. به همین خاطر است که ذخیره امن ارزهای دیجیتال به موضوع داغ و مورد بحث میان سرمایه گذاران تبدیل شده است.

مالیات

در ایالات متحده که پذیرش رمز ارزها طی سال‌های اخیر با اقبال عمومی مواجه شده است، سرویس درآمد داخلی (IRS) این کشور اقدام به ایجاد یک دستورالعمل مالیاتی و گروه‌بندی ارزهای دیجیتال به‌عنوان یک «دارایی» کرده است. کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) نیز رمز ارزها را «نوعی اوراق بهادار» و کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) آن‌ها را «نوعی کالا» خوانده است.

در ایران نیز هنوز قانون گذاری خاصی برای کسب مالیات از معامله‌گران این بازار تصویب نشده است. اما با توجه به افزایش فعالیت ایرانیان داخل کشور در بازار رمز ارزها، باید این مورد را نیز همیشه مد نظر قرار دهید.

آموزش نحوه پیدا کردن فرصت های آربیتراژ در بازار ارز دیجیتال

همه دارایی‌های رمز ارزی در مبحث آربیتراژ ساختار یکسانی ندارند. مثلا، بیت کوین از جمله ارزهای دارای حجم معامله بالاست. به همین خاطر، فرصت Arbitrage برای این ارز دیجیتال بسیار است. با این وجود، راه‌های دیگری هم برای شناسایی آربیتراژهای رمز ارزی وجود دارد که در این قسمت به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

روش 1: ربات تریدینگ ارز دیجیتال

به‌خاطر وجود رمز ارزهای متنوع در صرافی‌های مختلف، پیدا کردن اینگونه فرصت‌ها یک کار خسته‌کننده است. به همین خاطر، بسیاری از تریدرها از نرم افزار و برنامه‌هایی استفاده می‌کنند که قادر به رصد و پیگیری صدها صرافی ارز دیجیتال به صورت لحظه‌ای هستند.

تعداد شرکت‌های متخصص در حوزه نرم افزارها و ربات‌های خودکار آربیتراژ رمز ارز رو به افزایش است. برخی از شرکت‌ها دارای ابزاری هستند که به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد یک استراتژی Arbitrage اتوماتیک را انتخاب و آن را در صرافی‌های مختلف اجرا کند.

روش 2: یافتن رمز ارزهایی با محبوبیت کمتر

سرمایه گذاران می‌توانند برای برخی از دارایی‌های دیجیتال با محبوبیت و ترید کمتر، اسپردهای بزرگتری پیدا کنند. از آنجایی که این رمز ارزها محبوبیت کمتری دارند، مستعد نوسانات قیمت بالاتری هم هستند. این نوسان قیمت در بازار ارز دیجیتال می‌تواند خبر خوب یا بدی باشد که قادر به اضافه کردن ریسک جدیدی به استراتژی آربیتراژ گیری است.

خوبی Arbitrage تریدینگ به تعداد پلتفرم‌های در دسترس امروزی است که به خودکارسازی فرآیند یافتن و معامله تفاوت قیمت‌ها در صرافی‌های مختلف می‌پردازند. این پلتفرم‌ها که با عنوان “Set it and Forget it” به معنای «بگذار و فراموشش کن» مشهور هستند، می‌توانند فرصت درآمدزایی منفعل بزرگی برای سرمایه گذاران داشته باشند. از جمله این پلتفرم‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:

جمع‌بندی

آربیتراژ در همه بازارهای مالی نظیر سرمایه، سهام، اوراق قرضه، کالا و ارزهای دیجیتال وجود دارد. از آنجایی که رمز ارزها دیجیتالی بوده و مبتنی بر یک دارایی فیزیکی نیستند، ارزش‌گذاری آن‌ها نیز دشوارتر است و روش یکسانی مشابه اوراق قرضه و بهادار که وابسته به عملکرد یک شرکت، ملت یا دولت هستند، برای آن‌ها وجود ندارد.

رمز ارزها پیچیده‌اند و استراتژی های آربیتراژ گیری آن‌ها نیز می‌تواند پیچیده‌تر باشد. همانند تمامی استراتژی‌ها، انجام تحقیقات کامل در خصوص Arbitrage ارز دیجیتال نظیر بررسی دارایی‌های مختلف و کمتر شناخته‌شده و همچنین نرم افزارهای ردیابی صرافی‌ها به صورت لحظه‌ای، از جمله الزامات استفاده از مدل آربیتراژ در این بازار به شمار می‌رود.

کوین آموز