امور مالی احیاکننده چیست؟ همه چیز درباره مفهوم ریفای

در طی یک دهه گذشته، فناوری وب ۳ و بلاک چین توانسته‌اند درها را به‌روی بسیاری از فرصت‌های مالی، نوآوری‌ها و ابزارهای نوین باز کنند. ارزهای دیجیتال، امروز در سرخط خبرها قرار دارند و پذیرش آن‌ها در سراسر جهان در حال افزایش است. همه این‌ها به ما امکان می‌دهند تا حد امکان از سیستم مالی سنتی فاصله بگیریم و به امور مالی احیاکننده برسیم.

همچنان که کاربردهای مالی در وب ۳ به تکامل خود ادامه می‌دهند، یک مفهوم نسبتاً جدید در این حوزه با عنوان سیستم امور مالی احیا کننده (Refi) در حال جذب توجهات بسیاری در صنعت کریپتو است. این مفهوم، امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (Defi) را با اهداف مثبت اجتماعی‌اقتصادی و زیست‌محیطی نظیر ازبین‌بردن دی‌اکسیدکربن از اتمسفر، ترکیب می‌کند. باتوجه‌به اثرات مخرب نگران‌کننده‌ای که این فناوری‌ها بر سیاره زمین دارند، وجود چنین سیستم جدیدی کاملاً ضروری به نظر می‌رسد.

در این مطلب که با کمک مقاله‌ای از کوین تلگراف نوشته‌ایم، قصد داریم به‌طور کامل امور مالی احیا کننده را تشریح کنیم. اگر تمایل دارید بدانید ریفای چه است و چگونه می‌خواهد صنعت کریپتو را با محیط‌زیست آشتی دهد، این نوشته را از دست ندهید.

امور مالی احیاکننده چیست؟

امور مالی احیاکننده یا ریفای (ReFi) اصطلاحی است که از آن برای توصیف مفهومی استفاده می‌کنند که امور مالی را با مسئولیت‌پذیری اجتماعی، پایداری محیط‌زیست و بازسازی تلفیق می‌کند. هدف امور مالی احیاکننده، ایجاد سیستم‌های اقتصادی‌ای است که تمرکز آن‌ها بیشتر از تولید بازده مالی، بر بازسازی و افزایش رفاه اجتماعی، زیست‌محیطی و اقتصادی باشد.

هدف اصلی ریفای، پشتیبانی از رشد «اقتصاد احیا کننده» است. منظور از اقتصاد احیا کننده، سیستمی اقتصادی است که بر رفاه اجتماعی، شکوفایی اقتصادی، پایداری منابع، بازسازی و نوسازی تأکید داشته باشد. اقتصاد احیاکننده به‌شیوه‌ای چرخه‌ای و همه‌جانبه عمل می‌کند و درست نقطه مقابل مدل اقتصاد خطی رایج است که عمدتاً بر استخراج، مصرف و تولید زباله متکی است.

سیستم‌های اقتصادی احیا کننده

نمونه‌هایی از امور مالی احیاکننده، شامل سرمایه‌گذاری در شرکت‌های اجتماعی و تأمین مالی آن‌ها است. این شرکت‌ها می‌خواهند به رفع نیازهای جامعه، راه‌اندازی پروژه‌های انرژی پاک، حمایت از پروژه‌های مبتنی بر بلاک چین که قصد دارند ردپای کربن را کاهش دهند و پشتیبانی از طرح‌های کشاورزی پایدار کمک کنند.

امور مالی سنتی اغلب به‌دلیل تمرکز بر سود کوتاه‌مدت، بی‌توجهی به پایداری در بلندمدت و تخصیص نابرابر منابع مورد انتقاد قرار گرفته است. بنابراین، امور مالی احیاکننده می‌تواند به این مشکلات رسیدگی کند. اصول اساسی که ریفای بر آن تأکید دارد عبارت‌اند از:

رویکرد همه‌جانبه

ریفای با درنظرگرفتن وابستگی مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به یکدیگر، رویکردی همه‌جانبه برای سیستم‌های مالی اتخاذ می‌کند. واقعیت این است که اثرات راه‌حل‌های مالی فراتر از سود و زیان کوتاه‌مدت است و ریفای این را تصدیق می‌کند.

پایداری محیط زیست

ریفای به‌شدت بر تأمین مالی استارتاپ‌ها و شرکت‌هایی که نوسازی بوم‌شناختی و پایدارسازی محیط‌زیست را سرلوحه کار خود قرار می‌دهند، تأکید دارد. این فرایند شامل تأمین بودجه برای فناوری‌های دوست‌دار محیط‌زیست، کشاورزی پایدار (sustainable agriculture) و پروژه‌هایی است که از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌کنند.

تأثیرات اجتماعی

هدف ReFi این است که نابرابری‌های اجتماعی‌اقتصادی را در جامعه به حداقل برساند و رفاه عمومی را افزایش دهد. برخی از طرح‌هایی که ریفای افراد را به سرمایه‌گذاری در آن‌ها تشویق می‌کند، ممکن است شامل طرح‌های توانمندسازی جمعیت‌های محروم و فراهم‌کردن امکان دسترسی به آموزش، مراقبت‌های بهداشتی، مسکن ارزان و ایجاد شغل برای آن‌ها باشد.

فکر کردن به آینده بلندمدت

امور مالی احیاکننده، سرمایه‌گذاران و مؤسسات مالی را تشویق می‌کند به‌جای تمرکز بر سودهای کوتاه مدت، به تأثیرات بلندمدت تصمیم‌های خود فکر کنند. این راهبرد به‌دنبال آن است که سیستم‌های اقتصادی قوی و قابل اعتماد را ترویج کند و ارتقا دهد.

پاسخگویی و شفافیت

ریفای صداقت و شفافیت را در معاملات تجاری تشویق می‌کند. در این سیستم از شرکت‌ها انتظار می‌رود روش‌هایی را که در راستای پایداری محیط زیست اتخاذ می‌کنند گزارش دهند و سرمایه‌گذاران باید به پیامدهای اجتماعی و زیست‌محیطی سرمایه‌گذاری‌های خود فکر کنند.

مشارکت جوامع در امور مالی احیاکننده

امور مالی احیاکننده اغلب مستلزم مشارکت و همراهی جامعه در فرایندهای تصمیم‌گیری است و به بینش ارزشمندی که هریک از جوامع محلی نسبت‌به نیازها و مشکلات خاص خودشان دارند، ارج می‌نهد.

چه کسی اصطلاح «اقتصاد احیاکننده» را برای اولین بار مطرح کرد؟

واقعیت این است که نمی‌توان یک شخص واحد را به‌عنوان اولین کسی که از اصطلاح «اقتصاد احیاکننده» استفاده کرده است، در نظر گرفت. این اصطلاح مدت‌های مدیدی است که وجود دارد و ایده آن، از روش‌های احیاکننده‌ای که در سیستم‌های زیست‌بوم‌شناختی و در خود طبیعت مشاهده می‌شود، تکامل یافته است. بااین‌حال، می‌توان تعدادی از افراد و سازمان‌ها را که به محبوبیت و پیشرفت این مفهوم کمک کرده‌اند، نام برد.

پال هاکن (Paul Hawken)، نویسنده، تاجر و مدافع محیط‌زیست، نقشی اساسی در توسعه ایده اقتصادهای احیاکننده داشت. هاکن در کتاب تأثیرگذار خود با عنوان «زیست‌بوم‌شناسی تجارت» (The Ecology of Commerce) که در سال ۱۹۹۳ منتشر شد، ایده ایجاد اقتصادی پایدار را بررسی کرد که به‌جای تحلیل‌بردن منابع، از چرخه‌های احیاکننده‌ای که در طبیعت می‌بینیم، الگوبرداری کند.

یکی دیگر از مدافعان مشهور اقتصاد و سرمایه‌داری احیاکننده، جان فولرتون (John Fullerton)، بنیان‌گذار و رئیس مؤسسه «کپیتال انستیتو» (Capital Institute) است. کارهای ارزشمند او، بحث و گفت‌وگوهای زیادی را درباره امور مالی و اقتصاد پایدار برانگیخته است. تعداد مقالات و نوشته‌های او درباره گذار از اقتصاد استخراجیِ رایج به سوی اقتصاد احیاکننده، در خور توجه است.

به‌جز این دو تن، سازمان‌هایی مانند ریجنریتیو کامیونیتیز نتورک (Regenerative Communities Network) و بنیاد الن مک‌آرتور (Ellen MacArthur Foundation) نیز مفهوم اقتصاد احیاکننده را ترویج کرده و در نشر آن کوشا بوده‌اند.

با همه این‌ها، ایده اقتصاد احیاکننده در اصل به‌دلیل بحث و بررسی‌ها درباره توسعه پایدار، اقتصادهای چرخه‌ای و نیاز به رویکردی فراگیرتر به سیستم‌های اقتصادی که سرمایه طبیعی و اجتماعی را ترمیم و تقویت کند، تکامل یافته است.

سیستم امور مالی احیاکننده چگونه کار می‌کند؟

سیستم مالی احیاکننده مستلزم یافتن فرصت‌هایی برای سرمایه‌گذاری تأثیرگذار و تخصیص بودجه به طرح‌هایی است که از کشاورزی پایدار، انرژی‌های تجدیدپذیر، احیای محیط زیست و رفاه جامعه پشتیبانی می‌کنند.

این سیستم بر القای تفکر درباره مزایای بلندمدت، اصول اقتصاد چرخه‌ای مانند حمایت از طرح‌هایی که زباله‌ها را کاهش می‌دهند و بازیافت را ترویج می‌کنند و نیز توانمندسازی جامعه تمرکز دارد.

یکی از کاربردهای مهم ریفای در حوزه وب ۳ است. این سیستم به افراد امکان می‌دهد تصمیمات مالی اجتماعی آگاهانه بگیرند و منافع زیست‌محیطی و اجتماعی را با مطابقت‌دادن منافع مالی با اهداف کلی پایداری ارتقا دهند.

برای این‌که درک کنیم ریفای چه گونه کار می‌کند، می‌توانیم از مثال اوراق قرضه سبز (green bonds) استفاده کنیم.

اوراق قرضه سبز در امور مالی احیاکننده چیست؟

اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز، محصولاتی در حوزه امور مالی هستند که به اصول مالی احیاکننده پایبندند و روی پلتفرم‌های بلاک چینی منتشر می‌شوند.

سرمایه‌گذاران از سراسر جهان می‌توانند مستقیماً از طریق پلتفرم‌های غیرمتمرکز صادرکننده اوراق قرضه، مشارکت کنند و نیاز به پذیره‌نویسی‌های متمرکز را از بین ببرند. شرایط خریدوفروش اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز، به‌شکل خودکار با تنظیم قراردادهای هوشمند ایجاد، صادر و مدیریت می‌شود. همه امور مربوط به این اوراق از جمله نرخ بهره، تاریخ سررسید و زمان‌بندی توزیع در این قراردادها ثبت شده است.

اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز با استفاده از بلاک چین، توکنی می‌شوند که به‌معنای مالکیت دیجیتال این اوراق است. هر توکن نماینده مجموع ارزش یک سری اوراق قرضه است.

برای مثال، توکن اوراق قرضه‌ای را در نظر بگیرید که یک شرکت انرژی خورشیدی صادر کرده است. هر توکن آن، نشان‌دهنده بخشی از کل سرمایه‌گذاری در آن شرکت است. سرمایه‌گذاران می‌توانند در ازای سهم خود از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های خورشیدی، این توکن‌ها را دریافت کنند.

ارائه اوراق قرضه سبز چه تأثیری دارد؟

ارائه اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز، بودجه لازم را برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پایداری که به‌نفع محیط زیست و اقتصاد چرخه‌ای عمل می‌کنند، تأمین می‌کند. علاوه بر این، اوراق قرضه سبز اغلب شامل ابزارهایی است که می‌توان از آن‌ها برای نظارت روی این پروژه‌های تأمین‌مالی‌شده استفاده کرد تا اطمینان حاصل شود که آیا اثرات مخرب بر محیط زیست دارند یا نه و همچنین، به استانداردهای پایداری مشخص‌شده پایبند مانده‌اند یا خیر.

ذی‌نفعان و سهام‌داران از طریق سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO)، در یک اکوسیستم اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز، می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های پروژه شرکت کنند. به‌عنوان مثال، ممکن است یک سازمان دائو ویژه اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز ایجاد شود که به دارندگان توکن امکان دهد پروژه‌های سبز جدیدی را برای انتشار اوراق قرضه آینده پیشنهاد دهند و درباره آن تصمیم بگیرند.

اکوسیستم اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز در طول زمان، با پروژه‌های نوآور جدید در زمینه پایداری که تأمین مالی شده‌اند، ارتقای قراردادهای هوشمند و بازخورد جامعه، توسعه می‌یابد.

چگونه مدل‌های مالی چرخه‌ای از اقتصاد احیاکننده حمایت می‌کنند؟

مدل‌های مالی چرخه‌ای به سیستم‌های مالی اشاره می‌کنند که هدفشان ترویج شیوه‌های اقتصادی پایدار و چرخه‌ای است. این مدل‌ها با توزیع منابع مالی به صنایعی که با اصول اقتصاد چرخه‌ای هم‌سو هستند، اقتصاد احیا کننده را ترویج می‌کنند.

به‌عنوان نمونه، یک صندوق مالی چرخه‌ای می‌تواند در مشاغلی سرمایه‌گذاری کند که یا محصولات دوست‌دار محیط زیست تولید می‌کنند، یا در زمینه‌هایی نظیر کشاورزی پایدار با حداقل اثرات منفی زیست‌محیطی فعالیت دارند یا از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌کنند.

تأمین مالی چرخه‌ای، انتشار اوراق قرضه سبز و سایر محصولات مالی پایدار را تسهیل می‌کند. این اوراق به شرکت‌های نوآور که بهره‌وری مناسب از منابع، کاهش زباله و حفظ محیط زیست را ترویج می‌کنند، کمک مالی می‌کنند.

به‌عنوان مثال، پروژه‌ای که درصدد ایجاد یک زیرساخت بازیافت برای کاهش زباله‌های پلاستیکی و تشویق رویکرد چرخه‌ای به استفاده از منابع است، می‌تواند از یک طرح مالیِ چرخه‌ای، بودجه دریافت کند.

علاوه بر این، مدل‌های مالی چرخه‌ای به ترویج زنجیره تأمینِ چرخه‌ای کمک زیادی می‌کنند. شرکت‌هایی که با زنجیره تأمین چرخه‌ای کار می‌کنند، اقلامی بادوام که به‌راحتی بتوان آن‌ها را تعمیر و بازیافت کرد تولید می‌کنند. این شرکت‌ها می‌توانند برای تلاش‌هایی که به‌منظور پذیرش شیوه‌های پایدارتر انجام می‌دهند، از طرح‌های مالی چرخه‌ای، حمایت مالی دریافت کنند.

استقبال از امور مالی احیاکننده در وب ۳

اقتصادها و امور مالی احیاکننده با واردکردن مسئولیت اجتماعی و پایداری به اکوسیستم مالی غیرمتمرکز، نقشی اساسی در وب ۳ که مبتنی بر بلاک چین است ایفا می‌کنند. روش‌های آن را با هم ببینیم:

تشویق به سرمایه‌گذاری سبز

پلتفرم‌های وب ۳ می‌توانند سرمایه‌گذاری‌های پایدار را با فراهم‌کردن امکان تأمین مالی مستقیم نوآوری‌ها و سرمایه‌گذاری‌های احیا کننده برای افراد و سازمان‌ها تشویق کنند. آن‌ها می‌توانند از طریق پلتفرم‌های غیرمتمرکز تأمین مالی جمعی، در ترویج این فرهنگ نقش مهمی داشته باشند.

سرمایه‌گذاران می‌توانند در پروژه‌هایی با محوریت فناوری‌های سبز، کشاورزی احیاکننده، انرژی‌های تجدیدپذیر و سایر شرکت‌های دوست‌دار محیط زیست سرمایه‌گذاری کرده و بودجه لازم برای فعالیت آن‌ها را تأمین کنند.

اندازه‌گیری تأثیر به‌شکل شفاف

وب ۳ می‌تواند با استفاده از فناوری بلاک چین، میزان تأثیر پروژه‌های احیا کننده را در زمان واقعی اندازه‌گیری کرده و ارائه دهد. با دادن امکان نظارت به کاربران بر اثرات زیست محیطی و اجتماعی پروژه‌هایی که در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اکوسیستم مالی چاره‌ای ندارد جز این‌که پاسخگو باشد و این کار به تقویت اعتماد بین شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند.

اعطای وام و استقراض با مسئولیت اجتماعی

سیستم امور مالی احیا کننده در وب ۳ می‌تواند وجوه و بودجه را به‌سمت طرح‌هایی هدایت کند که تأثیر اجتماعی را در اولویت قرار می‌دهند. از این طریق می‌تواند به وام‌دهی و وام‌گیری مسئولانه از نظر اجتماعی کمک کند. صاحبان پروژه‌هایی که در زمینه توسعه جامعه یا فعالیت‌های آموزشی کار می‌کنند و به اصول احیا کننده پایبند هستند، می‌توانند به بودجه دسترسی داشته باشند و برای کار خود وام بگیرند.

اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز

وب ۳ می‌تواند امکان انتشار و تجارت اوراق قرضه سبز غیرمتمرکز را که به تأمین مالی طرح‌های سبز کمک می‌کند، فراهم آورد. با استفاده از قراردادهای هوشمند، می‌توان پرداخت بهره را خودکارسازی کرد تا تضمین شود که بودجه به‌صورتی کاملاً شفاف به سرمایه‌گذاری‌های احیاکننده اختصاص یافته است.

سهام‌گذاری و کشت سود در امورمالی احیاکننده

کاربران امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای می‌توانند برای حمایت از طرح‌هایی که پایداری را در اولویت قرار می‌دهند، از روش‌های کشت سود و سهام‌گذاری احیاکننده استفاده کنند.

کاربران می‌توانند ضمن حمایت از پروژه‌های زیست محیطی سودمند با سهام‌گذاری و تأمین نقدینگی برای وام به پروژه‌های دوست‌دار محیط زیست، از مشوق‌هایی که به آن‌ها ارائه می‌شود بهره‌مند شوند.

حاکمیت جامعه‌محور درباره تأثیر پروژه‌ها

وب ۳ حاکمیت غیرمتمرکز را امکان‌پذیر می‌کند و به جامعه اجازه می‌دهد درباره تخصیص بودجه و توسعه پروژه‌های مالی احیاکننده تصمیم‌گیری کند. بدین ترتیب اطمینان حاصل می‌شود که باورها و نیازهای جامعه با سرمایه‌گذاری‌های احیاکننده برآورده می‌شوند.

آیا ریفای همان دیفای است؟

شاید فکر کنید ریفای مشابه دیفای است؛ اما این‌طور نیست. امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای، با سیستم امور مالی احیاکننده یا ریفای، دو مفهوم کاملاً متفاوت با اهداف متمایز از یکدیگر هستند.

دیفای بر ایجاد یک اکوسیستم مالی غیرمتمرکز و فراگیر تمرکز دارد، ولی ریفای تأثیرات اجتماعی و زیست‌محیطی مفید در فعالیت‌های مالی‌اش را در نظر می‌گیرد. بااین‌حال، با ارائه فرصت‌ها و ابزارهای دیفای برای پروژه‌های مالی احیاکننده، می‌توان این دو مفهوم را مکمل یکدیگر دانست که هیچ منافاتی با هم ندارند.

به‌عنوان مثال، پلتفرم‌های دیفای ممکن است سرمایه‌گذاری در تأمین مالی طرح‌های احیاکننده را آسان‌تر کنند. دلیلش این است که آن‌ها قادرند این کار را بدون استفاده از واسطه‌های مرسوم انجام دهند.

علاوه بر این، برخی از پروژه‌های دیفای ممکن است با اتخاذ شیوه‌های پایدار در پروتکل‌های خود، با اصول احیاکننده همسو شوند. برخی دیگر ممکن است تکنیک‌های استخراج دوست‌دار محیط‌زیست را تشویق کنند. بعضی‌ها می‌توانند از این سیستم برای پروژه‌های پایدار و استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر، برای شبکه‌های بلاک چینی خود استفاده کنند.

بااین‌حال، تقویت سیستم‌های غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک چین که علاوه بر منافع مالی، تأثیرات زیست‌محیطی و اجتماعی را در اولویت قرار می‌دهند، کلید آینده امور مالی احیاکننده است. این استراتژی با توانمندسازی مردم برای مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های پایدار، ترویج شفافیت و استفاده از فناوری‌های نوظهور برای رسیدگی به نگرانی‌های جهانی، گذار به یک اقتصاد عادلانه‌تر و احیاکننده‌تر را تسریع خواهد کرد.

سخن پایانی

امور مالی احیا کننده یا ریفای، یک مفهوم نسبتاً جدید است که با بلاک چین، ارزهای دیجیتال و وب ۳ سروکار دارد. این مفهوم، پتانسیل آن را دارد که به‌طور درخورتوجهی پایداری محیط‌زیست و نوآوری‌ها در این زمینه را در سراسر جهان بهبود ببخشد.

ریفای در تلاش است بانکداری را بدون وجود بانک‌های سنتی ارائه دهد و به افرادی که به خدمات چنین بانک‌هایی دسترسی ندارند، استقلال مالی اعطا کند. هنرمندان می‌توانند خارج از مرزهای کشور خود، بدون موانع جغرافیایی یا سیاسی، آثار هنری خود را بفروشند. سازمان‌ها و دولت‌ها می‌توانند فناوری وب ۳ را برای دیجیتالی‌کردن گنجینه‌های میراث جهانی برای حفظ آنها در هنگام تهدید از جنگ یا پوسیدگی محیط زیست اتخاذ کنند.

ریفای از شرکت‌ها و سازمان‌ها می‌خواهد به چیزی فراتر از بازدهی کوتاه‌مدت فکر کنند. سرمایه‌گذاران را به تفکر درباره این‌که آیا سرمایه‌گذاری آن‌ها در شرکت‌ها و پروژه‌های مختلف وب ۳، با اهداف ریفای مطابق است یا نه، وامی‌دارد.

همچنین، با طرح‌های کمک مالی و اعطای وام به پروژه‌هایی که از مدل اقتصاد چرخه‌ای و رویکردهای اقتصادی احیاکننده پیروی می‌کنند، به آن‌ها در راستای اهدافشان یاری می‌رساند. آنچه می‌بینیم، تکامل طبیعی اقتصاد احیاکننده است و وب ۳ روشنگر مسیر آن است.